Meer perspectief tegen lagere maatschappelijke kosten voor probleemhuishoudens Den Haag

3 september 2019

Naast perspectief leidt de aanpak ook tot meer regie en een besparing van 1,5 miljoen euro aan maatschappelijke kosten voor de gemeente bij de eerste 50 huishoudens die zijn geholpen. Daarmee lijkt de aanpak succesvoller dan vooraf werd ingeschat.

In Den Haag wonen 3.200 gezinnen die kampen met verschillende en gelijktijdige problemen zoals schulden, armoede en gezondheidsproblemen. Zij maken daardoor gebruik van meerdere voorzieningen in de zorg en sociale zekerheid waarvan de kosten per jaar gemiddeld zo'n 100.000 euro per huishouden bedragen. Om de multiproblematiek van deze huishoudens aan te pakken is in 2017 de Health Impact Bond gestart. Hierin participeren de gemeente Den Haag, zorgverzekeraar CZ en Sociaal Hospitaal. Vanuit de Health Impact Bond wordt bij 150 gezinnen met multiproblematiek ingezet op het integraal aanpakken van problemen met als doel hun situatie voor de langere termijn te verbeteren.

Dat de aanpak vanuit de Health Impact Bond werkt, blijkt uit een analyse van de hulp die is gegeven aan de eerste 50 huishoudens. Uitgangspunt voor ieder huishouden is het scheppen van een toekomstperspectief. In de praktijk betekent dit een vast onderdak, een inkomen en het oplossen van schulden. Het oplossen hiervan heeft direct een positieve impact op de gezondheid en de zorgconsumptie. Voor CZ is dat één van de redenen waarom zij gelooft in deze aanpak. ‘Als zorgverzekeraar zijn wij er niet alleen om mensen te helpen wanneer zij zorg nodig hebben maar voorkomen van zorg is voor ons minstens zo belangrijk,’ aldus Arno van Son, lid van de Raad van Bestuur van CZ.

De gemeente Den Haag werkt samen met het Sociaal Hospitaal. Zij zorgen ervoor dat de kwetsbaarste Haagse huishoudens met veel problemen zo snel mogelijk weer bestaanszekerheid ervaren. Door toegang te organiseren tot hulp en ondersteuning en zorg te bieden waarvan huishoudens aangeven dat zij die op dit moment nodig hebben. Voor ieder huishouden wordt een maatwerkplan opgesteld. Eelke Blokker van Sociaal Hospitaal: “Deze huishoudens kampen met veel problemen tegelijkertijd. Om hulp te krijgen bij het oplossen daarvan zijn normaal gesproken veel verschillende organisaties nodig. Er komen daarbij veel verschillende hulpverleners over de vloer. Dan worden dingen complex. Als Sociaal Hospitaal proberen we complexe problemen juist met eenvoud te bestrijden. Buiten de gebaande paden blijkt heel veel meer mogelijk dan vooraf gedacht.”

Wethouder Bert van Alphen van de gemeente Den Haag: “Voor huishoudens die meerdere problemen tegelijkertijd hebben, is tijd de vijand. Iedere dag zonder zicht op een oplossing vergroot de stress. Het is daarom goed te horen dat de eerste resultaten positief zijn. Met deze aanpak krijgen mensen weer controle over hun eigen leven. Het maatwerkplan is hún plan, gebaseerd op hun doelstellingen. Er is weer perspectief. De hulpverlening is hiermee overzichtelijker, efficiënter en effectiever geworden.”

Om het project te kunnen draaien heeft CZ een bedrag voorgefinancierd. Dit wordt onder andere ingezet om in specifieke casussen doorbraken te forceren waarmee een toekomstperspectief kan worden geschapen maar ook voor onderzoek. Arno van Son: “Als CZ hebben wij hier onze nek voor uitgestoken. Het vergt een andere manier van denken omdat je investeert om erger leed te voorkomen terwijl we juist gewend zijn de zorg voor deze mensen te betalen. De resultaten laten nu zien dat voorfinanciering door een private partij niet nodig is. Gemeenten kunnen dit prima oplossen in hun eigen begroting, maar daarvoor moet wel vertrouwen en bewijs zijn dat de methodiek werkt. Dat hebben we met onze voorfinanciering mogelijk gemaakt.”

In Den Haag heeft het initiatief inmiddels navolging gekregen door het project voort te zetten voor nog eens 200 huishoudens. Daarnaast heeft het ook andere gemeenten geïnspireerd. Zo is in Almelo onlangs een vergelijkbaar project van start gegaan.