Om oudere medewerkers duurzaam inzetbaar te houden, moet u ze écht leren kennen

Datum: 24 november 2015 - Leestijd: 6 minuten

Ik kon haar niet direct antwoorden. Want als ik als adviseur iets heb geleerd dan is het wel dat er geen twee bedrijven hetzelfde zijn. Inzetbaarheid is maatwerk. We spraken daarom af dat we eerst de situatie gaan analyseren en met betrokkenen zullen praten, alvorens een advies op te stellen.

Wat ik zag is dat deze onderneming kampt met problemen die ik wel vaker in bedrijven tegenkom. Vooropgesteld, de medewerkers zijn hartstikke trots op hun bedrijf, maar naarmate ze ouder worden neemt hun fitheid af en daarmee hun inzetbaarheid. Ze worden inactief. Ze mijden verandering en stromen niet snel meer door naar een andere baan. Ze zitten veel, bewegen minder en kunnen de fysieke belasting niet meer zo goed aan, waardoor het risico op uitval toeneemt.

Babyboomers blijken een risicogroep. Zeker nu ze nauwelijks nog met vervroegd pensioen kunnen en langer in het arbeidsproces moeten blijven. Ze hebben er vaak flink wat werkjaren opzitten in een organisatie en lijken in hun baan te zijn opgesloten. Wanneer hun partner ook nog eens met pensioen gaat, hebben ze moeite om het plezier in hun werk te behouden. Van alle generaties voelen de boomers er bovendien het minst voor om in hun gezondheid te investeren.

Verreweg de meeste bedrijven interesseren zich pas voor ouder wordende medewerkers als er sprake is van verzuim. Of als ze de 50 of 60 passeren en minder goed gaan functioneren. Dat is rijkelijk laat. Preventief beleid is veel effectiever dan situaties repareren. Voorkom dat ze verveeld raken en dat hun motivatie verdwijnt. Stimuleer ze om gezonder te leven.

Duurzame inzetbaarheid van oudere medewerkers is een relatief nieuwe uitdaging voor bedrijven en hun leidinggevenden. Die laatsten zijn degenen die met hun medewerkers in gesprek moeten om ze te beter leren kennen. Want daar begint inzetbaarheid. Ken je medewerkers! Niet alleen wie ze zijn, maar ook wat hen drijft, wat ze willen, wat er bij hen leeft, wat hun motivatie is. Dat verschilt per persoon.

• Hoe denken medewerkers over hun inzetbaarheid, op korte en middellange termijn? (3 jaar vooruit kijken kan meestal prima)

• Hoe lang denken ze hun functie nog te kunnen uitvoeren en wat hebben ze nodig om dat waar te maken?

• Staan ze open voor verandering?

• Wat kunnen ze fysiek en mentaal aan? Wat kunnen ze echt niet meer aan?

Dat verschilt per persoon.

Functioneringsgesprekken zijn een logisch moment om deze vragen te stellen en inzetbaarheid te bespreken. De HR-manager kan de leidinggevenden hierop voorbereiden, onder andere door ze een functiebelastingprofiel te overleggen. Hierin staan de fysieke en mentale aspecten per taak benoemd. Plus de werkomstandigheden in het bedrijf. Door hierover met de medewerker van gedachten te wisselen, ontdekt de leidinggevende vanzelf of er sprake is van een match - of juist van een mis-match - en wat er eventueel moet gebeuren om de oudere medewerker inzetbaar te houden. Zo is het functiebelastingprofiel een goede aanvulling op het functioneringsgesprek. De leidinggevenden moeten dan wel weten welke preventieve interventies ze tot hun beschikking hebben om medewerkers tegemoet te komen.

Duurzame inzetbaarheid is een samenspel tussen werkgever en werknemer. De persoonlijke situatie van de medewerker speelt een rol, maar de bedrijfscultuur net zo goed. Hoe serieus neemt de directie het thema? Hoe vertrouwelijk gaat de leidinggevende met de informatie van de medewerker om? Stel dat iemand op zijn 60ste zegt dat hij liever iets anders gaat doen binnen het bedrijf, kan hij er dan van op aan dat zijn werkgever hier open voor staat, dat hij de ruimte en de mogelijkheden kan benutten, of loopt zijn dienstverband vanaf dat moment gevaar? Open en eerlijke communicatie is van essentieel belang. Net als integriteit.

De analyse van de problemen en ons advies voor de Brabantse onderneming zijn nog niet afgerond. Maar de HR-manager heeft wel een kaart met een aantal praktische handvatten ontvangen, waarmee bedrijven aan de slag kunnen om hun ouder wordende medewerkers fysiek en mentaal fit te houden.